Wyrzucenie z domu osoby niezameldowanej

Pani Dagmara napisała do nas, ponieważ chciała usunąć z mieszkania swojego niezameldowanego brata. Sytuacja przedstawiała się następująco: w mieszkaniu komunalnym mieszkali razem pani Elwira z braćmi, siostrą i ich mamą. Wszyscy, oprócz jednego brata, byli zameldowani. Najemczynią mieszkania jest pani Elwira, brat, którego dotyczy sprawa, nie został zgłoszony do gminy jako osoba, która ma prawo mieszkać w lokalu. Niestety, on właśnie stwarza same problemy i atmosfera w domu z jego powodu jest nie do wytrzymania. Dlatego pani Elwira zapytała nas wprost: „Czy jeżeli uda mi się wyrzucić brata z domu, a on wróci, bo np. mama go wpuści, i będzie chciała, żeby został, wbrew mojej woli, czy mogę wezwać policję do pomocy w wyprowadzeniu go z lokalu?”

Czy policja pomoże wyprowadzić z mieszkania osobę, która mieszka bez tytułu prawnego i meldunku?

Zacznijmy od tego, że obowiązek meldunkowy jest tylko obowiązkiem administracyjnym, nie świadczy o tytule do zajmowanego lokalu, brak zameldowania brata pani Dagmary nie będzie miał zatem dużego znaczenia. Aczkolwiek w trakcie interwencji policji może mieć takie znaczenie, że pozwoli funkcjonariuszom rozeznać, czy brat był mieszkańcem lokalu.

Wprawdzie brat nie posiada żadnego tytułu prawnego do tego lokalu (nie został zgłoszony do gminy), ale stan faktyczny jednak jest taki, że zamieszkuje w lokalu, którego najemczynią jest pani Dagmara. Tym samym trzeba stwierdzić, że lokal ten posiada – ma klucz, są tam jego rzeczy.

Usunięcie z mieszkania a zarzut naruszenia posiadania

Posiadanie jest stanem faktycznym, nie prawnym, jednak jest chronione przez prawo. Nie można tak po prostu wyrzucić z mieszkania osoby, która w nim mieszka nawet, jeśli nie ma ona do lokalu żadnego tytułu prawnego. Bratu przysługują w przypadku próby wyrzucenia go bądź też faktycznego wyrzucenia odpowiednie roszczenia:

„Art. 343. § 1. k.c. Posiadacz może zastosować obronę konieczną, ażeby odeprzeć samowolne naruszenie posiadania.

§ 2. Posiadacz nieruchomości może niezwłocznie po samowolnym naruszeniu posiadania przywrócić własnym działaniem stan poprzedni; nie wolno mu jednak stosować przy tym przemocy względem osób. Posiadacz rzeczy ruchomej, jeżeli grozi mu niebezpieczeństwo niepowetowanej szkody, może natychmiast po samowolnym pozbawieniu go posiadania zastosować niezbędną samopomoc w celu przywrócenia stanu poprzedniego.

§ 3. Przepisy paragrafów poprzedzających stosuje się odpowiednio do dzierżyciela.

Art. 344. § 1. Przeciwko temu, kto samowolnie naruszył posiadanie, jak również przeciwko temu, na czyją korzyść naruszenie nastąpiło, przysługuje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanie naruszeń. Roszczenie to nie jest zależne od dobrej wiary posiadacza ani od zgodności posiadania ze stanem prawnym, chyba że prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem.

§ 2. Roszczenie wygasa, jeżeli nie będzie dochodzone w ciągu roku od chwili naruszenia”.

Postępowanie eksmisyjne zamiast samowolnego usunięcia z mieszkania

Jeśliby zatem na interwencję zostanie wezwana policja, stwierdzi, że brat lokal zamieszkuje (tu oczywiście zameldowanie będzie świadczyło o tym, że nie, jednak rodzina może potwierdzać, że tak), to ostatecznie nie podejmie interwencji, a jedynie pouczy strony. Policja stwierdzi, iż jest to sprawa o charakterze cywilnym.

Skuteczne i zgodne z prawem pozbawienie brata lokalu mogłoby nastąpić tylko przez formalne wszczęcie przez panią Elwirę postępowania eksmisyjnego – o wydanie i opróżnienie lokalu z rzeczy. Wyrok eksmisyjny byłby egzekwowany przez komornika. Tu jednak należy mieć na uwadze, że egzekucja wyroku w praktyce może rodzić duże trudności, z obowiązkiem zapewnienie lokalu tymczasowego włącznie. Wielokrotnie zatem właściciele działają pozaprawnie, bowiem lokator wcale nie musi korzystać ze swoich uprawnień i pogodzić się z tym, że już w lokalu nie mieszka. Takiego jednak działania polecać nie mogę.

Przykłady

Przypadek seniora bez formalnego prawa do mieszkania

Pan Janusz, 75-letni emeryt, mieszkał w mieszkaniu należącym do jego zmarłej siostry przez 20 lat. Po jej śmierci krewni postanowili sprzedać mieszkanie, nie uwzględniając faktu, że pan Janusz tam mieszka. Mimo braku formalnego prawa do lokalu, pan Janusz był jego posiadaczem w świetle prawa – posiadał klucze, jego rzeczy znajdowały się w mieszkaniu. Zgodnie z prawem, nie można go było wyrzucić bez przeprowadzenia formalnego postępowania eksmisyjnego.

Konflikt lokatorski we współdzielonym mieszkaniu

Ania i Kasia wynajmowały wspólnie mieszkanie, ale w umowie najmu figurowała tylko Kasia. Panie się pokłóciły i Kasia nagle wyprowadziła się i zakończyła umowę najmu, nie informując Ani. Ania, w tej trudnej dla siebie sytuacji, nie chcąc tracić dachu nad głową z dnia na dzień, zwróciła się o poradę do prawnika. Ten zaś wyjaśnił jej, że wprawdzie zajmuje lokal bezumownie i nie jest tam zameldowana, ale jest posiadaczem, a posiadanie też podlega ochronie i nie można ot, tak usunąć jej z lokalu.

Niespodziewane eksmisje po zakupie nieruchomości

Tomek zakupił dom na aukcji komorniczej. Po przejęciu nieruchomości okazało się, że w domu nadal mieszka rodzina, która straciła dom na skutek długów. Rodzina ta nie miała formalnego prawa do mieszkania w tym miejscu, ale faktycznie nadal tam przebywała. Tomek, chcąc ich eksmitować, musiał przeprowadzić formalne postępowanie eksmisyjne, ponieważ pomimo braku tytułu prawnego, rodzina ta posiadała ochronę prawną jako faktyczni posiadacze lokalu.

Podsumowanie

Prawa związane z posiadaniem nieruchomości wykraczają poza formalne tytuły prawne. Osoby faktycznie zamieszkujące nieruchomości, nawet bez formalnego tytułu prawnego, są chronione przez prawo, które zabrania ich samowolnego wyrzucenia. W każdym przypadku, zanim dojdzie do eksmisji, wymagane jest przestrzeganie odpowiednich procedur prawnych, co chroni zarówno interesy właścicieli, jak i mieszkańców.

Oferta porad prawnych

Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawach związanych z mieszkaniem i posiadaniem nieruchomości? Skorzystaj z naszych usług porad prawnych online oraz profesjonalnej pomocy w przygotowywaniu pism prawnych, aby upewnić się, że Twoje prawa są w pełni chronione. Zapraszamy do kontaktu – formularz kontaktowy znajduje się pod tekstem.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.