• Data: 2023-10-30 • Autor: Kamil Kiecana
Chciałbym uzyskać informację o możliwości stosowania klauzul waloryzacyjnych w zwykłych umowach najmu lokalu mieszkalnego (nie jest to najem okazjonalny ani najem instytucjonalny). W umowie, którą mam zawartą, znajduje się następujący zapis: „Zgodnie z art. 8a ust. 4e ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów czynsz i inne opłaty za używanie lokalu mogą ulec zmianie o »średnioroczny wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku kalendarzowym« ogłoszony przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Zmiana czynszu i innych opłat eksploatacyjnych następuje od kolejnego miesiąca kalendarzowego po ogłoszeniu wskaźnika. Waloryzacji nie dokonuje się, jeżeli wskaźnik waloryzacyjny będzie miał wartość ujemną albo równą 0”. Czy klauzula waloryzacyjna umieszczona w umowie najmu nie jest w sprzeczności z art. 8a ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów? Czy można ją stosować automatycznie zgodnie z zapisem, czyli od następnego miesiąca po opublikowaniu „średniorocznego wskaźnika wzrostu cen”? Czy przy zastosowaniu klauzuli waloryzacyjnej wymagane jest (tak jak przy stosowaniu art. 8a ust. 1) zastosowanie 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia czynszu? Czy czynsz najmu może być automatycznie zwaloryzowany zgodnie z ww. klauzulą od 1 lutego (średnioroczny wskaźnik został opublikowany 13.01.2023 r., informacja o wysokości wskaźnika została przekazana najemcy 18.01.2023 r.)?
Zgodnie z art. 8a ust. 4e ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 172 z późn. zm.): „Podwyżkę czynszu albo innych opłat za używanie lokalu w wysokości nieprzekraczającej w danym roku kalendarzowym średniorocznego wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku kalendarzowym uważa się za uzasadnioną. Średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku kalendarzowym jest ogłaszany, w formie komunikatu, przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej »Monitor Polski«”.
Zgodnie z poglądami piśmiennictwa prawnego „Treść przepisu art. 8a ust. 4e u.o.l. wyznacza drugi, obok wskazanego w art. 8a ust. 4a u.o.l., przypadek, w którym podwyżkę czynszu przekraczającą lub następującą z poziomu 3% wartości odtworzeniowej lokalu uznaje się za uzasadnioną. Zgodnie z brzmieniem przepisu za uzasadnioną uznaje się podwyżkę czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, której wysokość nie przekracza w danym roku kalendarzowym średniorocznego wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku kalendarzowym.
Przyjęte rozwiązanie stanowi realizację wytycznych TK zamieszczonych w powoływanym już postanowieniu z dnia 29 czerwca 2005 r. w zakresie zapewnienia lokatorom skutecznego instrumentu ochrony przed nadmiernymi podwyżkami czynszu. Trybunał w punkcie 6.1. uzasadnienia do cytowanego postanowienia wskazał inflację jako jedną z dopuszczalnych przesłanek uzasadniających wprowadzenie podwyżki czynszu.
Źródłem informacji o wysokości wskaźnika, stanowiącego punkt odniesienia w komentowanym przepisie, jest Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w roku poprzednim” – K. Wyrwińska [w:] Ochrona praw lokatorów, mieszkaniowy zasób gminy i zmiana Kodeksu cywilnego. Komentarz do zmian wprowadzonych ustawą z dnia 15 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, LEX/el. 2007, art. 8(a).
Zgodnie z art. 8a ust. 2 i 3 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 172 z późn. zm.):
„2. Termin wypowiedzenia wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu wynosi 3 miesiące, chyba że strony w umowie ustalą termin dłuższy.
3. Wypowiedzenie wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu powinno być pod rygorem nieważności dokonane na piśmie”.
Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że przepisy prawa nie rozróżniają sposobu wypowiedzenia wysokości czynszu i nie wprowadzają wyjątku co do sposobu wypowiedzenia odnośnie do waloryzacji czynszu. Są zatem istotne argumenty za twierdzeniem, że każdorazowa waloryzacja wymaga wypowiedzenia zgodnie z art. 8a ust. 2 i 3 ww. ustawy. Przepisy pozwalają jedynie na wydłużenie okresu wypowiedzenia, a nie na jego skrócenie.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Kamil Kiecana
Kamil Kiecana, radca prawny, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Rzeszowie.
Prowadzi kompleksową obsługę prawną przedsiębiorców. Doradza też osobom fizycznym.
Specjalizuje się w prawie umów w obrocie gospodarczym, prawie handlowym, cywilnym oraz żywnościowym.
Od 2013 r. doradza firmom z branży FMCG.
Ponadto, współpracuje z dużymi kancelariami prawnymi obsługującymi spółki kapitałowe.