Rozliczenie kwoty partycypacji między małżonkami

Małżeńska wspólność majątkowa

Zgodnie z brzmieniem przepisu § 1 art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.) z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami powstaje z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte tą wspólnością stanowią zaś majątek osobisty każdego z małżonków. Wspólność ustawowa jako system, którego istnienie uzależnione jest od istnienia małżeństwa, ustaje ex lege na skutek orzeczenia rozwodu przez sąd. Z treści przepisu art. 43 § 1 K.r.o. wynika, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Zgodnie natomiast z art. 212 § 2 Kodeksu cywilnego (K.c.) podział majątku może polegać na przyznaniu rzeczy, której nie da się podzielić, stosownie do okoliczności jednemu z małżonków z obowiązkiem spłaty na rzecz drugiego, zaś jeśli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne, przy czym stosownie do treści § 3 – sąd oznaczy wysokość, termin, sposób uiszczenia spłat i dopłat.

W świetle przepisów art. 46 K.r.o. w sprawach nieunormowanych w tym kodeksie do podziału majątku, który był objęty wspólnością ustawową, stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku, zaś przepis art. 1035 K.c. nakazuje stosowanie do działu spadku przepisów o współwłasności, tj. art. 210 K.c. i następnych. Dział natomiast może w świetle tych przepisów nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi uczestnikami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek z uczestników. W tym ostatnim przypadku sąd stosuje odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów bezpośrednio odnoszących się do działu spadku (art. 1035 K.c.).

Umowa najmu lokalu zawarta została w trakcie małżeństwa, w świetle cytowanego przepisu, prawo najmu podlega zaliczeniu w skład majątku dorobkowego stron. Wyjaśnić należy kwestię wartości tego prawa. Do łączącego najemcę z wynajmującym stosunku prawnego zastosowanie mają zarówno przepisy ustawy z dnia 26 października 1995r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego, jak i ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów. Jednakże w pierwszym rzędzie prawo to regulowane jest przez ustawę z dnia 26 października 1995r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego i okoliczność ta ma istotny wpływ na ustalenie wartości tego prawa. Jest to prawo zbliżone do prawa najmu mieszkań, a swoim charakterem kwota partycypacji zbliżona jest do wkładu mieszkaniowego wnoszonego na poczet nabycia spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego.

Zobacz również: Podatek od sprzedaży partycypacji TBS

Prawo najmu lokalu w TBS

Mając na uwadze różnice między najmem komunalnym a najmem w TBS, prawo najmu lokalu TBS uzyskanego przez Państwa na podstawie umowy zawartej z TBS powinna być ustalona w wysokości kwoty partycypacyjnej, jaka podlegałaby zwrotowi po zakończeniu stosunku najmu zgodnie z art. 29a ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego – w przypadku zakończenia najmu i opróżnienia lokalu kwota partycypacji podlega zwrotowi najemcy nie później niż w terminie 12 miesięcy od dnia opróżnienia lokalu. W dniu zwrotu kwota partycypacji powinna odpowiadać kwocie stanowiącej odsetek aktualnej wartości odtworzeniowej lokalu równy udziałowi wniesionej przez najemcę kwoty partycypacji w kosztach budowy lokalu.

Nie jest tak, że nie jest Pani partycypantem oraz najemcą lokalu. Ta kwestia będzie musiała być przedmiotem podziału majątku. Zgodnie z treścią art. 680 zn. 1 Kodeksu cywilnego:

„§ 1. Małżonkowie są najemcami lokalu bez względu na istniejące między nimi stosunki majątkowe, jeżeli nawiązanie stosunku najmu lokalu mającego służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych założonej przez nich rodziny nastąpiło w czasie trwania małżeństwa. Jeżeli między małżonkami istnieje rozdzielność majątkowa albo rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków do wspólności najmu stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności ustawowej.

§ 2. Ustanie wspólności majątkowej w czasie trwania małżeństwa nie powoduje ustania wspólności najmu lokalu mającego służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych rodziny. Sąd, stosując odpowiednio przepisy o ustanowieniu w wyroku rozdzielności majątkowej, może z ważnych powodów na żądanie jednego z małżonków znieść wspólność najmu lokalu.”

Tak więc zarówno kwota partycypacji i kaucji wchodzi do Państwa majątku wspólnego. Jednak mamy tu do czynienia z nakładami. Mąż posiadał wcześniej partycypację i w zależności od treści umowy, na mocy której Pani stała się także partycypantem, być może będzie mógł dochodzić zwrotu, czyli rozliczenia tego, co wniósł do majątku małżeństwa.

W postępowaniu o podział majątku będzie musiała Pani wykazać, że zarówno środki pochodzące na partycypację i kaucję, jak i samo prawo najmu lokalu w TBS wchodzi do majątku wspólnego i będzie podlegało podziałowi. Nie jest tak, że nie należy się Pani nic, ale trudno określić, jaki był nakład z majątku męża i czy w ogóle sąd takowy ustali.

Będzie Pani zapewne musiała skierować sprawę do sądu o podział majątku, ale najpierw warto przeanalizować dokumenty – starą i nową umowę partycypacji.

Zobacz również: Wycena TBS podział majątku

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼