• Autor: Janusz Polanowski
Z powodu długu straciliśmy umowę najmu mieszkania komunalnego. Teraz zaległości są opłacone. Mąż pracuje za granicą, a ja tylko dorywczo, gdy go odwiedzam. Musimy do urzędu złożyć nowy wniosek o mieszkanie komunalne. Trzeba tam podać zarobki. Czy będą problemy, jeśli wykażemy zarobki z zagranicy?
Państwo stoją przed podjęciem bardzo ważnych decyzji – być może o wiele ważniejszych od złożenia wniosku o przydział mieszkania komunalnego (np. już przez Państwa zajmowanego); aczkolwiek wniosek o przydział mieszkania może być bardzo ważny. Z całą pewnością należy dążyć do zakończenia przedłużającego się okresu niepewności – czyli zajmowania mieszkania bez tytułu prawnego. Chodzi nie tylko o to, że należne w takich sytuacjach odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu (przewidziane w art. 18 ustawy o ochronie praw lokatorów…), ale także o inne aspekty. Dysponentom mieszkań często na rękę jest przedłużający się stan niepewności osób zajmujących mieszkania bez tytułu prawnego; można ubolewać nad tym, że ustawodawca od lat lekceważy potrzebę uregulowania tej problematyki (szczególnie w przypadku mieszkań należących do gmin oraz innych podmiotów sektora publicznego) – doświadczenie zaś uczy, że bardzo niewielu ludzi powiadamia o problemach (zwłaszcza wychodzących poza „własne sprawy”) osoby publiczne (np. parlamentarzystów) oraz organa władzy publicznej (np.: Prezydenta RP, Prezesa Rady Ministrów, Ministra Inwestycji i Rozwoju, Ministra Infrastruktury, Sejm, Senat), aczkolwiek są takie możliwości (w tym przy pomocy kierowanych do władz publicznych petycji).
Niestety, prawo w Polsce obowiązujące pozwala trzymać ludzi – w tym z polskim obywatelstwem (a więc składnik suwerena) – w stanie niepewności w zakresie własnego miejsca zamieszkania. Płacenie czynszu (wraz ze związanymi z nim opłatami) należy do podstawowych obowiązków najemcy – wskazanych w art. 659 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.); umowę najmu uregulowano głównie w art. 659 i następnych K.c. oraz w ustawie o ochronie praw lokatorów – w przypadku należących do gmin mieszkań duże znaczenie mają akty prawa miejscowego, z uchwałami rad (gmin, miast) na czele (takie akty często są udostępniane na stronach internetowych, np. w Biuletynie Informacji Publicznej). Jeżeli były (po rozwiązaniu umowy najmu) najemca dalej zajmuje mieszkanie, to jest w stanie niepewności.
Prawo najmu jest jednym z rodzajów tytułów prawnych do korzystania z cudzej rzeczy – np. mieszkań lub innych lokali. Jeżeli osobie zajmującej mieszkanie (lub inny lokal) brakuje tytułu prawnego do lokalu, to (względnie) łatwo jest doprowadzić do jej eksmisji; wystarczy wygrać proces cywilny przeciwko osobie zajmującej lokal bezumownie z powództwa o orzeczenie eksmisji, czyli wariant powództwa z zakresu ochrony własności (art. 222 K.c.). Jeżeli strona przegrywająca taką sprawę cywilną nie wyprowadzi się dobrowolnie (niejako pod wpływem niekorzystnego dla siebie orzeczenia sądowego), to strona, która sprawę wygrała, jest uprawniona zawnioskować o przeprowadzenie eksmisji przez komornika sądowego – uwaga: bezprawiem byłoby „bawienie się w komornika” (np. przez dysponenta lokalu lub pracujących na jego rzecz „indykatorów), a o każdym przejawie bezprawia w tym zakresie lub o próbach zastraszania należy powiadamiać organa ścigania.
Można spłacić całe zadłużenie „czynszowe” (i to wraz z odsetkami) i nadal (nawet przez ileś lat) znajdować się w stanie niepewności – podobnie do osoby, która także mieszka we wcześniej najmowanym przez siebie mieszkaniu, ale nie spłaciła (całego) zadłużenia „czynszowego”. W takich kontekstach szczególnie wyraźnie widać lekceważenie problemu przez ustawodawcę; skutkiem są wyraźne niedogodności dla osób, które spłaciły zadłużenie i nadal są zagrożone procesem o eksmisję (a więc nawet samą eksmisją) – także w przypadku płacenia przez te osoby odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu. Takie odszkodowanie – w przypadku mieszkań komunalnych często w wysokości podobnej do czynszu – jest bardzo dogodne dla dysponentów mieszkań: są przychody, osobom zajmującym mieszkania brakuje tytułu prawnego do nich, dość łatwo można doprowadzić do wyprowadzenia się takich osób (w tym przez eksmisję z lokalu). Nieco skrótowo rzecz ujmując: dochodzi do bardzo wyraźnej dysproporcji uprawnień i obowiązków podmiotów w takie relacje zaangażowanych (z ewidentnym uprzywilejowaniem dysponentów mieszkań).
Nie wiem, z jakiej przyczyny Pani użyła formy czasownika „musieć”. Być może chodzi o wniosek płynący z jakiegoś pisma do Pani (Państwa) skierowanego lub o treść rozmowy w urzędzie lub administracji budynków (mieszkań) komunalnych; ewentualnie będzie można to doprecyzować w ramach „procedury pytań dodatkowych”. Państwo (jako wolni ludzie) są uprawnieni do podejmowania decyzji w swoich własnych sprawach – w tym do decyzji trudnych, kluczowych i mogących ukierunkowywać dalsze Państwa życie.
Jeżeli Państwo zdecydują się wystąpić o przydział mieszkania komunalnego (np. wcześniej przez Państwa najmowanego), to proponuję przed wypełnieniem dokumentów zapoznać się dokładnie z przepisami prawnymi – w tym z właściwymi aktami prawa miejscowego (które powinny być dostępne, być może przy pomocy łączy internetowych).
Proponuję unikać „spowiadania się” przed urzędnikami lub poddawania się „braniu na spytki”. Dokumenty (np. oświadczenia) należy wypełniać zgodnie z prawdą – często wiąże się z tym odpowiedzialność podobna do odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań (o czym należy odpowiednio pouczyć osobę składającą oświadczenie). Zgodne z prawdą oświadczenie to, między innymi, oświadczenie związane z treścią pytań lub innych sformułowań w wypełnianych i (następnie) podpisywanych dokumentach – a nie „szczegółowe relacje”, np. na temat swego życia. Jeżeli pytają o wysokość zarobków (lub dochodów w przeliczeniu na jedną osobę z gospodarstwie domowym), to odpowiedź powinna być precyzyjna – bez podawania źródeł zarobkowania (np. Polska lub zagranica), numerów banknotów w dyspozycji lub numerów rachunków (kart płatniczych); celowo przerysowuję wybrane przykłady, by Panią zachęcić do unikania „odkrywania kart” bez potrzeby.
Jednym z ważniejszych kryteriów przy przyznawaniu mieszkań komunalnych są: potrzeby mieszkaniowe (człowieka lub rodziny) oraz dochody (na ogół dochody na osobę w gospodarstwie domowym). W urzędzie gminy (miasta) lub w administracji budynków (domów) komunalnych powinny być dostępne nie tylko informacje na ten temat, ale także wskazania na całe akty prawne – w tym na akty prawa miejscowego (choć być może uda się je znaleźć na stronach internetowych jednostki samorządu terytorialnego (zapewne gminy).
Na ogół osiągane za granicą zarobki są wyższe od uzyskiwanych w Polsce (z tym głównie wiąże się atrakcyjność pracy za granicą). Właśnie wysokość dochodów (w tym na osobę w Państwa gospodarstwie domowym) może okazać się wyzwaniem. Proszę zastanowić się nad tym, czy jest sens informować (zwłaszcza z własnej inicjatywy) o tym, że duża część Państwa dochodów „rodzinnych” jest pozyskiwana za granicą.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Janusz Polanowski
Prawnik – absolwent Wydziału Prawa i Administracji UMCS w Lublinie. Łączy zainteresowania naukowe z zagadnieniami praktycznymi, co szczególnie dotyczy prawa Republiki Czeskiej oraz Republiki Słowackiej. Naszym Klientom udziela odpowiedzi na pytania również z zakresu prawa polskiego, w tym cywilnego (głównie rzeczowego i spadkowego) oraz rodzinnego. Występował przed różnymi organami władzy publicznej, w tym przed sądami (powszechnymi i administracyjnymi) – zarówno pierwszej, jak i drugiej instancji. Uczestniczył też w licznych konferencjach naukowych, w tym międzynarodowych, i przebywał za granicą w celach naukowych. Ma doświadczenie w nauczaniu (zwłaszcza prawa) oraz uzyskał uprawnienia pedagogiczne.
Zapytaj prawnika