Cudzoziemiec z Kartą Polaka - najem z zameldowaniem czy bez?
• Data: 2023-07-14 • Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Wynajmuję mieszkanie dwóm młodym Białorusinom. Umowę najmu sporządziłam z jednym z nich – studentem, mówiącym po polsku. On teraz stara się o polskie obywatelstwo, posiada Kartę Polaka. Oczekuje meldunku w miejscu zamieszkania, twierdzi, że jest to konieczne. Obawiam się konsekwencji. Tym bardziej, że umawialiśmy się na początku na podpisanie umowy najmu okazjonalnego z wymaganymi załącznikami podpisanymi u notariusza, co ostateczności nie doszło do skutku. Jak mam postąpić?
Nadanie obywatelstwa polskiego
Na wstępie wyjaśnijmy, że zameldowanie ma jedynie charakter rejestrowy (ewidencyjny) i służy aktualizacji oraz doprowadzeniu do zgodności miejsca zamieszkania z miejscem zameldowania. Nie można zatem stać na stanowisku, że brak zameldowania wywoła nieodwracalne skutki. Należy bowiem podkreślić, że – co do zasady – również wszystkie zamierzenia danej osoby realizowane w sferze administracyjnoprawnej, także te, które dotyczą legalnego pobytu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, może ona realizować posiadając miejsce zamieszkania.
Na marginesie należy wskazać również, że stosownie do treści ustawy o cudzoziemcach w karcie pobytu zamieszcza się m.in. adres zameldowania na pobyt stały lub czasowy, jednak w przypadku braku zameldowania na pobyt czasowy trwający ponad 2 miesiące danych o adresie nie zamieszcza się. Także wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego – stosownie do treści art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim wymaga wskazania adresu zamieszkania, a nie zameldowania. Podobne stanowisko zostało wyrażone w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 27 sierpnia 2013 r., sygn. akt II OZ 692/13).
Zameldowanie na pobyt stały lub czasowy, wymeldowanie
W świetle powyższego, do uzyskania obywatelstwa polskiego nie jest wymagane wskazanie meldunku. Niemniej jednak fakt zameldowania na pewno uwiarygodniłby miejsce zamieszkania osoby starającej się o uzyskanie obywatelstwa polskiego.
Zameldowanie na pobyt stały, jak sama nazwa wskazuje, nie ma ograniczenia czasowego w przyszłości. W przypadku zamiaru zameldowania na pobyt na okres zawartej umowy najmu należałoby zameldować osobę na pobyt czasowy. Tak jak pisałam, przepisy wprost nie mówią, aby do otrzymania Karty Polaka trzeba było mieć zameldowanie stałe, szczególnie że jest to tylko czynność administracyjno-techniczna. Jednocześnie wskazuję, że osobę zameldowana na pobyt stały, jeżeli dobrowolnie nie chce się wymeldować, można wymeldować wyłącznie w trybie administracyjnym w postępowaniu prowadzonym przez właściwego wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Niemniej jednak są to postępowania, które zazwyczaj trwają dość długo. Zatem zalecałabym dokładnie zweryfikować czy faktycznie w tej sytuacji jest konieczność zameldowania osoby na pobyt stały, ponieważ tak jak wskazywałam, przepisy nie warunkują.
„Zwykła” umowa najmu z cudzoziemcem
Co do zawarcia umowy najmu, kwestie w tym zakresie uregulowane są przede wszystkim w Kodeksie cywilnym oraz w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (zwanej dalej: ustawą lokatorską).
Zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy lokatorskiej – umową najmu okazjonalnego lokalu jest umowa najmu lokalu mieszkalnego, którego właściciel, będący osobą fizyczną, nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie wynajmowania lokali, zawarta na czas oznaczony, nie dłuższy niż 10 lat. Natomiast w myśl art. 19a ust. 2 ustawy lokatorskiej do umowy najmu okazjonalnego lokalu załącza się w szczególności:
- oświadczenie najemcy w formie aktu notarialnego, w którym najemca poddał się egzekucji i zobowiązał się do opróżnienia i wydania lokalu używanego na podstawie umowy najmu okazjonalnego lokalu w terminie wskazanym w żądaniu, o którym mowa w art. 19d ust. 2;
- wskazanie przez najemcę innego lokalu, w którym będzie mógł zamieszkać w przypadku wykonania egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu;
- oświadczenie właściciela lokalu lub osoby posiadającej tytuł prawny do lokalu, o którym mowa w pkt 2 lub ust. 3, o wyrażeniu zgody na zamieszkanie najemcy i osób z nim zamieszkujących w lokalu wskazanym w oświadczeniu; na żądanie wynajmującego załącza się oświadczenie z podpisem notarialnie poświadczonym.
W mojej ocenie, skoro nie została podpisana umowa najmu okazjonalnego z zabezpieczeniem innego miejsca do zamieszkania na wypadek nakazu opróżnienia lokalu i eksmisji, rekomenduję niemeldowanie danej osoby w Pani lokalu. Przede wszystkim trzeba mieć na uwadze, że sama procedura pozbycia się lokatora, który nie ma zagwarantowanego innego lokalu, jest długotrwała i kosztowna. A dodatkowo wskazuję, że osoba wynajmująca lokal ma szerokie prawa, których naruszenie przez właściciela lokalu może skutkować nawet postępowaniem karnym, np. naruszenie miru domowego osoby, która jest najemcą lokalu a nie jego właścicielem. Nie mogę pominąć również faktu, że ewentualne wymeldowanie osoby bez jej zgody wymaga przeprowadzenia postępowania administracyjnego, które również z uwagi na konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego wymaga czasu.
Przykłady
Igor i mieszkanie na Pradze
Igor, 27-letni Białorusin z Kartą Polaka, wynajął pokój w mieszkaniu na warszawskiej Pradze. Umowę podpisał jako jedyny najemca, choć zamieszkał z kolegą, który nie figurował w dokumentach. Po kilku miesiącach Igor poprosił właścicielkę o zameldowanie go na pobyt stały, twierdząc, że to przyspieszy procedurę nadania mu obywatelstwa polskiego. Właścicielka – zaniepokojona potencjalnymi trudnościami z późniejszym wymeldowaniem – odmówiła. Igor złożył wniosek o obywatelstwo, podając tylko adres zamieszkania, bez zameldowania. Po roku otrzymał pozytywną decyzję – meldunek nie był wymagany, choć urząd przeprowadził dodatkową weryfikację adresu poprzez wizytę kuratora.
Natalia i najem bez zabezpieczeń
Natalia, właścicielka mieszkania w Gdańsku, podpisała zwykłą umowę najmu z młodym Ukraińcem posiadającym Kartę Polaka. Najemca mieszkał sam, był spokojny i regularnie płacił czynsz. Po pół roku poprosił o zameldowanie na pobyt stały. Natalia, nie znając szczegółów prawnych, zgodziła się. Kilka miesięcy później najemca przestał płacić czynsz i unikał kontaktu. Okazało się, że jego meldunek uniemożliwia szybkie rozwiązanie problemu – konieczne było długotrwałe postępowanie administracyjne o wymeldowanie, a eksmisja mogła się odbyć tylko przez sąd. Natalia żałowała, że nie podpisała wcześniej najmu okazjonalnego i nie sprawdziła konsekwencji meldunku.
Andriej – student z Kartą Polaka
Andriej studiował w Lublinie i wynajął mieszkanie z kolegą, ale tylko on figurował w umowie. Właścicielka – pani Teresa – od początku planowała podpisać z nim najem okazjonalny, jednak ostatecznie zrezygnowali z wizyty u notariusza. Po roku Andriej chciał się zameldować, by „uporządkować dokumenty” i podać adres w uczelni oraz urzędzie wojewódzkim. Teresa, świadoma braku zabezpieczenia w umowie, poprosiła o pisemne zobowiązanie, że meldunek będzie tylko czasowy i że Andriej zobowiązuje się do wymeldowania po zakończeniu najmu. Spisali porozumienie i udało się je zrealizować bez konfliktów. Choć meldunek nie był niezbędny, pomógł studentowi w kontaktach z urzędami, a Teresa zyskała minimalne zabezpieczenie.
Podsumowanie
Decyzja o zameldowaniu cudzoziemca posiadającego Kartę Polaka w wynajmowanym lokalu powinna być dokładnie przemyślana. Choć zameldowanie nie jest warunkiem uzyskania obywatelstwa polskiego, może uwiarygodnić miejsce zamieszkania w oczach urzędów. Warto jednak pamiętać, że zameldowanie – zwłaszcza na pobyt stały – może znacznie utrudnić późniejsze zakończenie najmu i wymagać czasochłonnych procedur administracyjnych. Jeśli nie zawarto umowy najmu okazjonalnego z odpowiednimi zabezpieczeniami, rezygnacja z meldunku może okazać się bezpieczniejszym rozwiązaniem dla właściciela lokalu.
Oferta porad prawnych
Jeśli masz wątpliwości związane z najmem mieszkania cudzoziemcowi, zameldowaniem, umową najmu okazjonalnego lub innymi aspektami prawnymi – skorzystaj z naszej pomocy. Oferujemy szybkie i rzetelne porady prawne online, dopasowane do Twojej sytuacji. Nasi prawnicy pomogą Ci podjąć właściwą decyzję i zabezpieczyć Twoje interesy.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego - Dz.U. 2001 nr 71 poz. 733
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Radca prawny, absolwentka Wydziału Prawa na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ukończyła aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Doświadczenie zawodowe zdobywała współpracując z kancelariami prawnymi. Specjalizuje się głównie w prawie gospodarczym, prawie pracy, prawie zamówień publicznych, a także w prawie konsumenckim i prawie administracyjnym. Obecnie prowadzi własną kancelarię radcowską oraz obsługuje spółki i instytucje państwowe.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
Najnowsze
Zadaj pytanie »
» Podział lokalu w kamienicy a brak jednomyślności we wspólnocie, co z księgami wieczystymi?
» Bonifikata przy wykupie mieszkania a umowa dożywocia z osobą bliską
» Zgoda na komin zewnętrzny we wspólnocie mieszkaniowej
» Czy spółdzielnia może narzucić opłatę za sprzątanie, prawa mieszkańców wobec nowych kosztów
» Odpowiedzialność za zalanie mieszkania, czy można obniżyć koszty naprawienia szkody?
