Kiedy małżonek ma prawo domagać się eksmisji drugiego małżonka?

Eksmisja męża alkoholika ze wspólnego mieszkania

Jak wynika z opisu, chce Pani wyeksmitować męża z mieszkania (zakładam, że wspólnego) oraz w najbliższym czasie założyć sprawę rozwodową w sądzie.

Przesłanką do eksmisji są najczęściej takie sytuacje jak alkoholizm czy narkomania, ciągłe kłótnie i awantury zagrażające życiu lub zdrowiu, stosowanie przemocy. Ważny jest także stosunek do wspólnych małoletnich dzieci, ale też innych zamieszkujących z małżonkami osób, np. dziadków którejś ze stron.

Małżonek ma prawo domagać się eksmisji drugiego małżonka lub byłego małżonka w następującym trybie:

1. W drodze powództwa o nakazanie przez sąd eksmisji małżonka lub byłego małżonka, na podstawie art. 13 ust. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów – jeśli ten swoim rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie – dotyczy to małżonków zajmujących mieszkanie jako lokatorzy, nie dotyczy sytuacji, gdy małżonkowie (bądź byli małżonkowie) są współwłaścicielami mieszkania bądź gdy właścicielem mieszkania jest jedno z nich.
2. W postępowaniu w sprawie o rozwód lub separację – na podstawie art. 58 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, a jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem (np. przemoc, alkoholizm), uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie – wówczas sąd może w wyjątkowych wypadkach nakazać w wyroku rozwodowym jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka.
   Procedura ta jest niemożliwa wtedy, gdy lokal mieszkalny stanowi majątek osobisty małżonka, który miałby być eksmitowany – gdy mieszkanie nie wchodzi do majątku wspólnego, możliwa jest natomiast wtedy, gdy chodzi o mieszkanie zajmowane przez małżonków zarówno na podstawie umowy najmu, użyczenia itp., gdy jest to mieszkanie spółdzielcze przysługujące obojgu małżonkom jak i gdy małżonkowie są współwłaścicielami mieszkania.
3. W sprawie o podział majątku po ustaniu wspólności majątkowej – jeśli prawo do lokalu wchodzi do majątku wspólnego, na żądanie małżonka, któremu sąd przyznaje prawo do lokalu mieszkalnego, sąd orzeka eksmisję drugiego małżonka.
   Wspólność ustawowa ustaje w wyniku orzeczonego przez sąd rozwodu, separacji, rozdzielności majątkowej, zawarcia przed notariuszem umowy majątkowej ustanawiającej rozdzielność majątkową, orzeczenia przez sąd ubezwłasnowolnienia małżonka, ogłoszenia upadłości przez małżonka.
4. W sprawie o zobowiązanie sprawcy przemocy do opuszczenia mieszkania na podstawie art. 11a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie – jeśli sprawcą przemocy jest małżonek lub były małżonek; nie ma w tym przypadku znaczenia, jaki tytuł prawny przysługuje małżonkom lub jednemu z nich do lokalu mieszkalnego – czy jest to mieszkanie wynajmowane, użyczone itp., spółdzielcze, czy własnościowe – i czy prawo do lokalu jest majątkiem wspólnym. Przesłanką do wydania przez sąd orzeczenia o zobowiązaniu do opuszczenia mieszkania jest bowiem fakt, że członek rodziny czyni szczególnie uciążliwym „wspólne zamieszkiwanie” (zobacz też uwagi zawarte w pkt 5 działu „Powody wszczęcia postępowania eksmisyjnego”).

Zobacz również: Jak pozbyć się alkoholika z domu?

Eksmisja a rozwód z podziałem majątku

Do eksmisji, która jest aktem przymusowym, nie musi jednak dojść, jeśli obie strony dojdą do porozumienia. Na zgodny ich wniosek sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe. Orzeczenie o eksmisji czy wspólnym zamieszkiwaniu należy traktować, jako swego rodzaju orzeczenie tymczasowe do czasu podziału majątku pomiędzy stronami. Podział ten nie odbywa się najczęściej w ramach procesu rozwodowego, chociaż jest taka możliwość. Spowodowane jest to faktem, że podział majątku rodzi często sytuacje sporne i konfliktowe pomiędzy małżonkami, co zdecydowanie wydłużyłoby czas, w jakim powinno być wydane orzeczenie o rozwodzie.

Reasumując, eksmisji męża może Pani żądać wraz ze złożeniem w sądzie pozwu rozwodowego. Art 58 § 2 zd. 2 K.r.i.o. wskazuje, że:

Kiedy sąd orzeka eksmisję małżonka?

„W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka”.

Bardzo pomocne będą dla sądu wszelkiego rodzaju notatki służbowe z interwencji policji itp., które udokumentują naganne postępowanie współmałżonka, którego chcemy eksmitować, zeznania świadków itp.

Może Pani również przed sprawą rozwodową żądać eksmisji męża. W ewentualnym pozwie o eksmisję należy wskazać wszystkie te okoliczności, które świadczą o tym, iż mąż swoim rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. Pozew o eksmisję należy złożyć do sądu rejonowego miejsca położenia mieszkania. Pozew taki podlega opłacie w wysokości 200 zł.

Podsumowując: nawet jeśli to Pani jest właścicielką domu, nie może Pani wyrzucić męża, samowolnie pozbawić go posiadania tego domu. Może być i tak, że Pani mąż, nawet jeśli nie jest właścicielem domu, ma uprawnienie do korzystania z niego. Najlepiej będzie najpierw doprowadzić do takiej sytuacji, w której mąż straci uprawnienie do zamieszkiwania w domu (czyli doprowadzić do rozwodu), a następnie wnieść pozew o eksmisję.

Zobacz również: Czy małżonek może kupić nieruchomość tylko na siebie?

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼