• Autor: Bogusław Nowakowski
Wiele lat temu kupiłem (traktując to jako inwestycję) mieszkanie od cioci, która obawiała się, że nie będzie w stanie w przyszłość go utrzymać. Mieszkanie znajduje się w budynku, którym zarządza prywatny zarządca. Spisałem z ciocią umowę, że może pozostać w mieszkaniu aż do śmierci. Wszelkie opłaty (prąd, gaz i telefon) są na mnie jako na właściciela. Oczywiście jako właściciel płacę podatki za nieruchomość. Pozostaje jedynie kwestia książeczki czynszowej. Okazało się bowiem, że ciocia nie dokonała zmiany danych i książeczka jest nadal na jej nazwisko, czego ciocia nie chce zmienić. Nie chcąc robić problemu, ale mam wątpliwości, jak to wygląda prawnie. Wolałbym już niczego nie zmieniać, ale też nie chcę sobie zaszkodzić. Proszę o informację, czy książeczka czynszowa może być wystawiana na osobę, która faktycznie płaci za czynsz (nie ma zadłużeń) czy musi być wystawiona na właściciela mieszkania?
Zakładam, że mieszkanie kupione jest jako własność, a nie spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Po zakupie dokonano zmiany płatnika w zakresie prądu, gazu, telefonu, podatku od nieruchomości. Jednak nie dokonano zmiany osoby, która ma ponosić koszty związane z utrzymaniem mieszkania oraz części wspólnych nieruchomości ustalone przez zarządcę. A Pana ciocia nie chce zmienić tych danych w książeczce czynszowej. Zakładam również, że mieszkanie jest w budynku wielomieszkaniowym, który jest zarządzany prywatnie. Zapewne jest w nim wspólnota.
Nie ma przepisów, które nakazywałyby sporządzanie takich książeczek i przekazywanie ich właścicielom mieszkań we wspólnocie przez zarządcę. A tym bardziej nie ma przepisów ustalających, że opłaty za Pana własne mieszkanie mają ponosić osoby w nim zamieszkujące, a nie Pan. Wobec zarządcy Pan i tylko Pan jest odpowiedzialny za prawidłowe uiszczanie opłat za mieszkanie.
Sposób ustalania opłat oraz ich ponoszenia wynika wprost z powszechnie obowiązujących przepisów, a nie z książeczki „czynszowej”.
Dalsze istnienie książeczki opłat czynszowych po zawiadomieniu o zmianie właściciela lokalu uzasadnione jest nie tym, że ciocia ma umowę najmu z zarządcą lub z Panem jako właścicielem, ale w celu ułatwienia uiszczania opłat za mieszkanie.
Książeczka mieszkaniowa – ze wskazaniem wysokości opłat za mieszkanie, konta, na jakie należy je płacić – nie stanowi podstawy prawnej ustaleń co do osoby zobowiązanej do ich zapłaty lub też co do prawa własności.
Przy umowie najmu za zapłatę czynszu odpowiada najemca oraz dorosłe osoby z nim zamieszkujące. Jeśli mieszkanie stanowi własność, to za opłaty z tytułu korzystania z niego i utrzymania odpowiada jego właściciel. A właścicielem jest Pan. A skoro tak, to nie ma mowy o tym, by płacił Pan czynsz. Ponosi Pan koszty utrzymania mieszkania oraz części wspólnych w budynku i działce w wysokości ustalanej przez wspólnotę lub administratora.
Książeczki, w jakich wskazuje się kwoty tych opłat, to tylko dokumenty ułatwiające rozliczenia (nic więcej).
W zaistniałej sytuacji może Pan:
Jeżeli opłaty za mieszkanie uiszcza Pan (nie ciocia) – wybrałbym wariant 2. Pozwoli to na uniknięcie w razie śmierci cioci zarzutu ze strony jej spadkobierców, że ciocia darowywała Pan co miesiąc jakąś kwotę, i pociągnięcia Pana do odpowiedzialności z tytułu uzupełnienia zachowku po niej.
Przy pozostawieniu takiego stanu jak obecnie warto byłoby zadbać tylko o to, by z umowy z ciocią wynikało, że opłaty za mieszkanie, prąd, gaz, telefon ponosi ona jako korzystająca z mieszkania na zasadzie wyłączności, albo że ponosi je Pan, ale „książeczka czynszowa” jest wystawiona na ciocię na jej wyraźne życzenie.
Nowy właściciel, stary nawyk
Pan Kowalski kupił mieszkanie po starszej pani, która przez lata sumiennie opłacała czynsz, posługując się tradycyjną książeczką. Po zmianie właściciela, zarządca budynku, chcąc ułatwić sytuację, kontynuował wysyłkę książeczek na nazwisko poprzedniej właścicielki, mimo że pan Kowalski figurował w dokumentach jako nowy właściciel. Pan Kowalski, zajęty przeprowadzką i innymi formalnościami, przez kilka miesięcy nie zwracał na to uwagi, regularnie opłacając czynsz na podstawie tych książeczek. Dopiero podczas wizyty w administracji budynku, w związku z inną sprawą, dowiedział się, że w systemie nadal widnieje nazwisko poprzedniej właścicielki. Sytuacja została szybko skorygowana, ale pokazuje, jak łatwo o pomyłkę, gdy brakuje aktualizacji danych.
Spadek i zamieszanie z opłatami
Pani Nowak odziedziczyła mieszkanie po zmarłym wujku. W mieszkaniu tym mieszkał lokator, który regularnie opłacał czynsz, posługując się książeczką wystawioną na wujka. Po śmierci wujka i uregulowaniu spraw spadkowych, pani Nowak stała się prawną właścicielką mieszkania. Jednak lokator, przyzwyczajony do dotychczasowego stanu rzeczy, nadal opłacał czynsz na podstawie starej książeczki. Dopiero po kilku miesiącach, gdy pani Nowak otrzymała wezwanie do zapłaty zaległych odsetek (spowodowanych rozbieżnościami w danych), zorientowała się, że konieczne jest uregulowanie formalności związanych z aktualizacją danych w administracji budynku i zmianą danych na książeczce czynszowej. Ten przykład pokazuje, jak ważne jest uregulowanie formalności po zmianie właściciela, szczególnie w kontekście dziedziczenia.
Wynajem i odpowiedzialność
Pan Wiśniewski kupił mieszkanie z zamiarem wynajmu. Zawarł umowę najmu z panem Zielińskim, w której jasno określono, że to najemca ponosi koszty związane z czynszem. Mimo to, pan Wiśniewski, jako właściciel, figurował w administracji budynku i to na jego nazwisko wystawiane były książeczki czynszowe. Pan Zieliński regularnie przekazywał panu Wiśniewskiemu pieniądze na opłaty, a ten dokonywał płatności. Po pewnym czasie doszło do nieporozumień między panami, a pan Zieliński przestał płacić czynsz. Administracja budynku skierowała roszczenia do pana Wiśniewskiego, jako właściciela, co pokazuje, że niezależnie od ustaleń z najemcą, to właściciel ponosi ostateczną odpowiedzialność za terminowe opłaty. W tym przypadku, jasne uregulowanie kwestii w dokumentach i aktualizacja danych w administracji budynku mogłyby uchronić pana Wiśniewskiego przed problemami.
Choć książeczka czynszowa nie ma mocy prawnej w kwestii własności mieszkania czy odpowiedzialności za opłaty, jej istnienie po zmianie właściciela może prowadzić do nieporozumień i komplikacji. Najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest uaktualnienie danych w administracji budynku i zadbanie o to, by wszelka korespondencja i dokumenty były wystawiane na aktualnego właściciela. Pozwoli to uniknąć problemów związanych z rozliczeniami, spadkami czy ewentualnymi sporami z najemcami.
Potrzebujesz porady prawnej w związku z kwestiami mieszkaniowymi, takimi jak zmiana właściciela, opłaty czynszowe, umowy najmu czy sprawy spadkowe dotyczące nieruchomości? Oferujemy szybkie i wygodne porady prawne online. Nasi doświadczeni prawnicy specjalizujący się w prawie nieruchomości udzielą Ci rzetelnej i kompleksowej porady, analizując Twoją indywidualną sytuację i odpowiadając na wszystkie pytania. Skontaktuj się z nami już dziś i uzyskaj profesjonalną pomoc prawną bez wychodzenia z domu.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Bogusław Nowakowski
Radca prawny.
Zapytaj prawnika